زحل
سیاره زحل(عربی) یا کیوان (فارسی)سیاره بعد از مشتری قبل از اورانوس و ششمین سیاره منظومه شمسی بوده و بعد از سیاره مشتری بزرگترین سیاره منظومه به حساب می آید.یک حلقه زیبا آنرا از بقیه سیارات متمایز کرده است.
زحل دورترین سیاره ای است که ستاره شناسان باستان آن را می شناختند. در ١۶١٠میلادی گالیله، ستاره شناس ایتالیایی، اولین کسی بود که زحل را با تلسکوپ دید. در کمال شگفتی، او دو زائده در دو طرف سیاره مشاهده کرد. او آنها را به شکل دو کره مجزا رسم کرد و گفت به نظر می رسد زحل، سیاره ای سه تایی است. در رصدها و طرح های بعدی، او دو جسم جانبی زحل را مانند دسته هایی که به سیاره متصل اند، رسم کرد. در ١۶۵٩ میلادی هویگنس، ستاره شناس هلندی، با تلسکوپی که از تلسکوپ گالیله قوی تر بود، زحل را رصد کرد و اعلام کرد در اطراف زحل حلقه باریک و مسطحی وجود دارد. در ١۶٧۵، ستاره شناس ایتالیایی، ژان-دومینیک کاسینی، شکافی را بین دو حلقه زحل، که اکنون آنها را حلقه های A و B می نامیم، مشاهده کرد. اکنون می دانیم که اثرات گرانشی میماس، یکی از اقمار زحل، شکاف ۴٨٠٠ کیلومتری کاسینی را به وجود آورده است.
زحل نیز مانند مشتری، بیشتر از هیدروژن (۹۶ درصد)و هلیوم (سه درصد)تشکیل شده است. حجم آن ۷۶۳ بار بیشتر از زمین است. بادهای جو بالایی زحل در مناطق استوایی، تا سرعت ۵٠٠ متر بر ثانیه نیز حرکت می کنند( برای مقایسه، بادهای طوفانی شدید زمین در لایه های بالایی جو ١١٠ متر بر ثانیه است). این بادهای پرسرعت با گرمایی که از درون سیاره می آید، ترکیب می شوند و نوارهای زرد رنگ و طلایی رنگ سطح زحل را تشکیل می دهند.
مجموعه حلقه های زحل، بزرگترین و پیچیده ترین حلقه ها در منظومه شمسی هستند که تا صدها هزار کیلومتر از سیاره فاصله گرفته اند. در اوایل دهه ١٩٨٠میلادی، دو فضاپیمای ویجر متعلق به ناسا کشف کردند که بیشتر حلقه های زحل از یخ آب تشکیل شده اند؛ آنها همچنین ساختارهای مواج روی حلقه ها، حلقه های کوچک و ... ، اشکال تیره ای در حلقه ها که با سرعتی متفاوت از سرعت سایر مواد حلقه اطرافشان به دور سیاره می گردند، کشف کردند. مواد حلقه اندازه های گوناگونی، از چند میکرومتر تا چند ده متر، دارند. دو قمر کوچک زحل، درون شکاف بین دو حلقه اصلی قرار دار ند. بعضی از اقمار زحل بعنوان اقمار شفرد نقش مهمی در شکل گیری وپایداری حلقه های زحل دارند.
تا کنون ۵۶ قمر زحل کشف شده است و احتمالا بسیاری از آنها هنوز دیده نشده اند. بزرگترین قمر زحل ، تیتان، کمی از سیاره عطارد بزرگتر است. ( تیتان دومین قمر بزرگ منظومه شمسی است؛ گانیمد، قمر مشتری، مقام اول را دارد.) تیتان جو ضخیمی از هیدروژن دارد که احتمالا شبیه به جو زمین در مدتها پیش است. مطالعه و بررسی بیشتراین قمر، اطلاعات بسیاری درباره شکل گیری سیارات، و احتمالا اولین روزهای زمین، به ما می دهد.
زحل اقمار کوچک بسیاری نیز دارد. هریک از این قمرها در نوع خود بی نظیر و یکتا هستند؛ از انسلادوس که سطحش به طور مداوم در حال تغییر است، تا یاپتوس که یک روی آن به سیاهی قیر و نیمکره دیگرش به سفیدی برف است.
میدان مغناطیسی زحل ۲۱/۰ تسلا ،یک بیستم میدان مشتری واندکی از میدان مغناطیسی زمین ضعیف تر است. زحل، حلقه هایش و بسیاری از اقمار آن، درون مغناط کره زحل، ناحیه ای در فضا که ذرات باردار در آن بیشتر تحت تاثیر میدان مغناطیسی زحل هستند تا بادهای خورشیدی، قرار گرفته اند. تصاویر تلسکوپ فضایی هابل نشان می دهد در مناطق قطبی زحل شفق هایی مانند شفق های قطبی زمین تشکیل می شود. شفق های قطبی زمانی تشکیل می شوند که ذرات باردار در امتداد خطوط میدان مغناطیسی وارد جو سیاره شوند. ویجر ١ و٢ در ١٩٨١ میلادی از کنار زحل گذشتند و تصاویری از آن به زمین ارسال کردند. مرحله بعدی تکمیل دانش ما از زحل در حالی که کاسینی و هویگنس به تحقیقات خود ادامه می دهند، ادامه دارد. کاوشگر هویگنس در ژانویه ٢٠٠۵ میلادی بر سطح تیتان فرود آمد و داده هایی را از سطح و جو این قمر جمع آوری کرد. کاسینی در طی ماموریت ۴ ساله اش، برای بررسی اقمار، حلقه ها و مغناط کره آن، بیش از ٧٠ دور زحل خواهد گشت. فضاپیمای کاسینی-هویگنس از پروژه های مشترک ناسا، سازمان فضایی اروپا و سازمان فضایی ایتالیا است.
فهرست اقمار زحل
سال کشف
کاشف
قدرظاهری
دوره چرخش
(روز)
کشیدگی مداری
(درجه)
خروج ازمرکز
فاصله متوسط تاسیاره
ابعاد
(km(
نام قمر
REGULAR SATELLITES
1990
m.showalter
19
0.575
0.000
0.000
133600
20
pan
24
0.594
0.000
0.000
136500
7
daphnis
1980
r.terrile
18.5
0.602
0.000
0.000
137700
32
atlas
1980
s.collins
15.5
0.613
0.000
0.002
139400
100
prometheus
1980
s.collins
16
0.629
0.000
0.004
141700
84
pandora
1966
r.walker
15
0.69
0.335
0.021
151400
119
epimetheus
1966
a.dollfus
14
0.70
0.165
0.007
151500
178
janus
1789
w.herschel
12.5
0.94
1.566
0.021
185600
397
mimas
25
1.01
0.000
0.000
194000
3
methone
25
1.14
0.000
0.000
211000
4
pallene
1789
w.herschel
11.5
1.37
0.010
0.000
238100
499
enceladus
1980
b.smith
18
1.89
1.158
0.001
294700
24
telesto
1684
g.cassini
10
1.89
0.168
0.000
294700
1060
tethys
1980
b.smith
18.5
1.89
1.473
0.001
294700
19
calypso
1684
g.cassini
10
2.74
0.002
0.000
377400
1118
dione
1980
laques-lacacheux
18
2.74
0.212
0.000
377400
32
helene
25
2.74
0.000
0.000
377400
4
polydeuces
1672
g.cassini
9
4.518
0.327
0.001
527100
1528
rhea
1655
c.huygens
8
15.95
1.634
0.029
1221900
5150
titan
1848
w.bond
14
21.28
0.568
0.018
1464100
266
hyperion
1671
g.cassini
10.5
79.33
7.570
0.028
3560800
1436
iapetus
IRREGULAR GROUPS
22.0
449.2
46.16
0.334
11110000
16
kiviuq
22.6
451.5
46.74
0.322
11125000
12
ijiraq
1898
w.pickering
16
548.2
174.8
0.164
12944300
240
phoebe
21.3
686.9
45.13
0.364
15200000
22
paaliaq
23.6
728.2
152.7
0.270
15539000
8
skathi
20.5
783.5
33.98
0.478
16182000
32
albiorix
23.0
871.2
34.45
0.474
17342000
10
erriapo
20.1
895.6
45.56
0.295
17531000
40
siarnaq
22.1
926.1
33.51
0.536
17982000
15
tarvos
23.8
951.6
167.5
0.208
18418000
7
mundilfari
23.8
1003.9
145.8
0.431
19007000
7
narvi
23.9
1016.7
175.8
0.114
19459000
7
suttungr
23.9
1094.3
176.0
0.471
19941000
7
thrymr
21.7
1315.4
173.1
0.335
23041000
18
ymir
اقماری که در سال
2005 کشف شده و باید نامگذاری بشوند
24.5
1103
165.1
0.580
19800000
6
S/2004 S07
24.6
1355
168.0
0.213
22200000
6
S/2004 S08
24.7
1077
157.6
0.235
19800000
5
S/2004 S09
24.4
1026
167.0
0.241
19350000
6
S/2004 S10
24.1
822
41.0
0.336
16950000
6
S/2004 S11
24.8
1048
164.0
0.401
19650000
5
S/2004 S12
24.5
906
167.4
0.273
18450000
6
S/2004 S13
24.4
1081
12.7
0.292
19950000
6
S/2004 S14
24.2
1008
156.9
0.180
18750000
6
S/2004 S15
25.0
1271
163.0
0.135
22200000
4
S/2004 S16
25.2
986
166.6
0.259
18600000
4
S/2004 S17
23.8
1052
147.4
0.795
19650000
7
S/2004 S18
اقماری که در سال
2006 کشف شده و باید نامگذاری بشوند
23.5
912
153.3
0.360
18217125
8
S/2004 S19
24.6
970
154.2
0.130
18981135
6
S/2006 S1
23.9
1245
148.4
0.341
22350000
7
S/2006 S2
24.6
1142
150.8
0.471
21132000
6
S/2006 S3
24.4
905
172.7
0.374
18105000
6
S/2006 S4
24.6
1314
166.5
0.139
23190000
6
S/2006 S5
24.7
942
162.9
0.192
18600000
6
S/2006 S6
24.8
1237
166.9
.368
22290000
6
S/2006 S7
24.5
869
155.6
0.418
17610000
6
S/2006 S8
منبع : دانشنامه ستاره شناسی
